ترس چیست؟

قبل از اینکه سراغ مزیت‌ها و دلیل اینکه چرا دوست داریم ترس را تجربه کنیم برویم اجازه دهید ابتدا نگاهی به مفهوم ترس بیندازیم و ببینیم که ترس دقیقا چیست؟

ترس یکی از هفت احساساتی است که تمام مردم دنیا بر اثر وقایع و در شرایط مختلف آن را تجربه می‌کنند. حس ترس بر اثر تجربه تهدید، آسیب‌های جسمی، عاطفی، روانی و حتی تصورات ذهنی صورت می‌گیرد. از گذشته تا به حال این حس به عنوان یکی از احساسات منفی شناخته می‌شده است. اما واقعیت اینجاست که حس ترس نقش مهمی در بقای انسان داشته و دارد. به این خاطر که باعث می‌شود شما برای مقابله با خطر بهترین اقدامات را انجام دهید – جالب است نه!؟

پس می‌توان گفت که ترس یک مکانیزم در موقعیت‌های متفاوت است – بد نیست بدانید که خود احساس ترس برای ما مشکل چندانی به وجود نمی‌آورد. مسئله اینجاست که ما چطور به این احساس و موقعیتی که در آن قرار می‌گیریم واکنش نشان می‌دهیم؟ بله درست شنیدید، این واکنش ماست که سرنوشت ما را مشخص می‌کند.

با اینکه ترس یک مکانیزم کاملا ذهنی است اما عواقب آن در شرایط فیزیکی فرد هم کاملا مشهود خواهد بود. به این معنی زمانی که در شرایط ترسیدن قرار می‌گیرد اورگانی به نام آمیگدال یا هسته آمیگدال در مغز شروع به کار می‌کند و سیستم عصبی کل بدن را از این شرایط آگاه می‌کند.

به طوری که این ترس از ذهن به اندام‌های دیگر منتقل می‌شود و در هر فردی به صورت‌های مختلفی خودش را نشان می‌دهد. هورمون‌هایی مثل آدرنالین و کورتیزول در کل بدن ترشح می‌شوند و این احساس را زنده نگه می‌دارند.

ضربان قلب‌تان بالا می‌رود، سریع‌تر نفس می‌کشید، فشار خون افزایش پیدا می‌کند و حتی جریان خون هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. به طوری که این تغییر جریان خون شما را به انجام کارهایی مثل دوییدن، پرواز و حتی مبارزه کردن تشویق می‌کند.

تمامی ترس‌ها با توجه به سه فاکتور اصلی دسته بندی می‌شوند:

شدت: آسیب ناشی از این ترس چقدر تهدید کننده است؟

زمان‌بندی: آیا آسیب ناشی شده فوری اتفاق می‌افتد یا قریب الوقوع است؟

روش مقابله: در نهایت اینکه چطور می‌توانیم با اتفاق پیش رو مقابله کنیم و خودمان را در شرایط بهتری قرار دهیم؟

عموما زمانی که بتوانیم بهترین واکنش را در مقابله با ترس داشته باشیم می‌توانیم به راحتی این حس را کمتر کنیم. اما برعکس اگر نقشه‌ای نداشته باشیم و مطمئن شویم که قرار است آسیب جدی ببینیم این حس چندین برابر می‌شود!

چرا دوست داریم ترس را تجربه کنیم؟

به نظر شما چرا مردم در شهربازی به سراغ بازی‌های ترسناک می‌روند؟ چه چیز فیلم‌های ترسناک برایشان جذاب است؟ چرا دوست دارند وارد خانه‌های بدون سکنه شوند؟ چرا وارد اتاق فرار می‌شوند؟ البته قبلا در مطلبی جداگانه به بررسی اینکه آیا اتاق فرار یک بازی ترسناک است یا خیر صحبت کردیم.

جالب است بدانید که ترس و هیجان بعد از آن برای این افراد لحظه‌ای نیست و بعد از اتمام ماجرا هم همچنان این حس در ذهن و بدن‌شان باقی می‌ماند. این دقیقا همان چیزی است که باعث می‌شود برخی از افراد ترسیدن را دوست داشته باشند. همچنین ترسیدن باعث می‌شود که ذهن شما هورمونی به اسم دوپامین را ترشح کند – هورمونی که منجر به احساس شادی، خوشحالی و لذت می‌شود!

ترس شما را در امان نگه می‌دارد!!

شاید اینکه ترس ما را در امان نگه می‌دارد کمی برایتان عجیب باشد. اما به گفته دکتر Sikora روانشناس، ترس یک فرآیند طبیعی و بیولوژیکی است که همه ما آن را تجربه می‌کنیم و باعث می‌شود در امان بمانیم. به طور خلاصه‌تر می‌توان گفت که ترس باعث می‌شود بهترین واکنش را برای مقابله با تهدیداتی که پیش رو داریم داشته باشیم و خودمان را از مخمصه نجات دهیم.

ترس یک احساس پیچیده انسانی است که می‌تواند علاوه بر مهیج بودن سالم و البته مثبت باشد – بدون شک این حس می‌تواند عواقب منفی هم به همراه داشته باشد.

ترس سالم و فوبیای ترسیدن – ترس فوبیا نیست

مهم نیست که ما چقدر از احساس ترس و ترسیدن بیزار باشیم! مسئله اینجاست که این حس و تجربه آن نقش بسیار مهمی در زندگی ما دارد. مقدار مناسب ترس، همان ترس سالمی است که ما را از خطر دور نگه‌می‌دارد. به عنوان مثال این ترس باعث می‌شود که بیش از حد به لبه پرتگاه نزدیک نشویم، با افراد مشکوک ارتباط نداشته باشیم و حتی خیلی دور از ساحل شنا نکنیم! می‌بینید، این‌ها ترس‌های سالم هستند که ما را وارد شرایط خطرناکی نمی‌کنند. بنابراین ترس سالم زمانی اتفاق می‌افتد که ذهن ما بد و خوب را از هم تشخیص می‌دهد.

اما فوبیای ترسیدن چیست؟ آیا فوبیا و ترس یکی هستند؟ نه! فوبیا و ترس دو حس کاملا مجزا و متفاوت هستند. می‌توان گفت که فوبیا وسواس از ترسیدن است. به طوری که این حس می‌تواند زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار دهد.

اگر که بعد از دیدن فیلم آرواره‌ها اشتیاقی به شنا کردن در دریا ندارید پس ترسیده‌اید! اما اگر که حتی دوست ندارید به ساحل نزدیک شوید یا حتی آب عمیق را ببینید چیزی بیشتر از ترس را تجربه می‌کنید!

تفاوت ترس و فوبیا خیلی ساده است. همان طور که گفتیم ترس احساس و عکس العملی معمول به شرایط متفاوت است. اما زمانی که این ترس توانایی‌های شما را مختل می‌کند و یا کیفیت زندگی‌تان را تحت تاثیر قرار می‌دهد مسئله فرق می‌کند – اینجاست که شما با فوبیا دست و پنجه نرم می‌کنید.

ترس سالم هیجان انگیز و جالب است

احساس ترس باعث می‌شود که از محدود راحت – Comfort Zone خود فراتر بروید. این همان چیزی است که منجر می‌شود احساس سرزندگی و هیجان داشته باشید.

از طرفی آدرنالین ترشح شده باعث می‌شود که احساساتی شبیه به افسردگی به حداقل برسند. درست شبیه به کافئینی که اول صبح به بدن می‌رسانید این حس هم می‌تواند شما را سرحال کند. البته مقدار بیش از حد آن می‌تواند ذهن و سلامت فیزیکی را تحت تاثیر قرار دهد.

حس ترس باعث می‌شود در لحظه حال زندگی و تمرکز کنید

اکثر اوقات و برای بیشتر افراد فکر کردن به آینده و حوادث پیش رو می‌تواند به اندازه کافی ترسناک باشد. اینجا می‌توانید با مهار کردن درست احساس ترس بر روی کارهایی که در لحظه انجام می‌دهید تمرکز کنید. در نتیجه از لحظات لذت می‌برید.

ترس کمک می‌کند تا روابط اجتماعی‌تان را تقویت کنید

علاوه بر تمامی هورمون‌هایی که در نتیجه ترس ترشح می‌شوند یک هورمون دیگر به اسم اکسی توسین هم در بدن ترشح می‌شود. هورمونی که بر روی رفتارهای اجتماعی و حضور در جمع تاثیر می‌گذارد.

از آن جایی که ترس غریزه زنده ماندن و نجات پیدا کردن را تحت تاثیر می‌گذارد، به کمک همین هورمون باعث می‌شود تا اشتیاق بیشتری برای انجام فعالیت‌های گروهی داشته باشید – به عنوان مثال، همین که برای دیدن یک فیلم ترسناک دور هم جمع می‌شوید یک نمونه بارز این ماجراست.

ترسیدن سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند

در سال 2009 دانشگاه Coventry مطالعاتی را در زمینه تاثیر ترس بر روی سیستم ایمنی انجام داد. در این آزمایش نمونه خون شرکت کنندگان قبل و بعد از تماشای یک فیلم ترسناک گرفته شد.

در نهایت مشخص شد که بعد از تماشای فیلم میزان گلبول‌های سفید خون چندین برابر شدند، گلبول‌هایی که از بدن در برابر بیماری‌ها حفاظت می‌کنند و می‌توانند بدن را ترمیم کنند. همین موضوع باعث می‌شود تا سیستم ایمنی بدن تقویت شود.

ترس کمک می‌کند تا استرس خود را کنترل کنید و ریلکس باشید

استرس هم یکی از عواقبی است که ترسیدن به همراه دارد. استرس زمانی اتفاق می‌افتد که شما بابت درست پیش رفتن/نرفتن کارها نگران هستید.

به طور طبیعی زمانی که استرس دارید بدن شما تحت فشار قرار می‌گیرد – در این لحظه بدن دوپامین و آدرنالین ترشح می‌کند که منجر به بالا رفتن ضربان قلب، فشار خون و … می‌شوند.

تمامی این روندهایی که در ذهن اتفاق می‌افتند می‌توانند باعث شوند که شما احساس استرس لحظه‌ای خودتان را کنترل کنید و به آرامش کامل برسید و در موقعیت ریلکس بودن قرار بگیرید! عجیب است نه!؟

ترس باعث کاهش وزن می‌شود

احتمالا این مورد را قبلا هم شنیده باشید که مقداری ترس باعث می‌شود کالری بیشتری بسوزانید

حس ترس و آدرنالین ناشی از آن باعث می‌شود تا متابولیسم بدن بیشتر شود و این منجر به سوزاندن قند و چربی بدن می‌شود. این‌ها دقیقا همان چیزهایی هستند که باعث کاهش وزن می‌شوند

تجربه این حس انرژی شما را را بیشتر و عملکردتان را بهتر می‌کند

همان طور که گفتیم احساس ترس باعث ترشح هورمون‌های زیادی در بدن می‌شود که هر کدام هم عواقبی را به دنبال دارند.

از سروتونین گرفته تا اندورفین و دوپامین! جالب است بدانید که سروتونین منجر می‌شود تا مغز از بیشترین توان خودش استفاده کند و همین موضوع عملکرد شما را در لحظه بهبود می‌بخشد.

اگر که این تجربه طولانی مدت باشد بر روی توان کلی شما هم تاثیر می‌گذارد و در چالش‌برانگیزترین لحظات به بهترین شکل عمل خواهید کرد.

ترس کمک می‌کند تا بر روی جنبه‌های مهم زندگی تمرکز کنید

ترسیدن به شما کمک می‌کند که بر روی مهم‌ترین فاکتورها و در واقع چیزهایی که در زندگی دارید تمرکز کنید. این باعث می‌شود به بهترین شکل ممکن این موارد را حفظ و نگهداری کنید.

نتیجه‌گیری

همان طور که دیدید ترس یک احساس مثبت است – به شرطی که به اندازه و مدیریت شده باشد. فعالیت‌های زیادی هستند که می‌توانید در اثر آن‌ها این حس را تجربه کنید. اتاق‌های فرار هم یکی از همین فعالیت‌ها هستند. دفعه بعدی که در یک اسکیپ روم شرکت کردید به تمام مزیت‌هایی که ترس ناشی از آن برایتان دارد فکر کنید!